De achtergrond van de zaak

Rekwirante in de onderhavige zaak, de Landeskammer für Land- und Forstwirtschaft in Steiermark (Steiermark, Oostenrijk), is een publiekrechtelijke instelling die tot taak heeft de duurzaamheid van de land- en bosbouw in Steiermark te waarborgen. Op 15 oktober 2007 werd haar internationale inschrijving waarin de EU wordt aangewezen voor een beeldmerk dat de woordelementen “Steierisches Kürbiskernöl” (betekenis: Stiermarkse pompoenzaadolie) bevat, door het EUIPO gepubliceerd. De inschrijving betrof de volgende waren van klasse 29: “Pompoenzaadolie geproduceerd overeenkomstig de specificaties van Verordening nr. 1263/96”.

Het merk werd onder licentie van rekwirante gebruikt door de Styrian Pumpkin Seed Oil Association, een vereniging ter bescherming van de belangen van haar leden in verband met het gebruik van de oorsprongsbenaming voor Steierisches Kürbiskernöl. In dit verband staat de vereniging haar leden toe om het merk te gebruiken, mits zij zich onderwerpen aan controles om na te gaan of zij voldoen aan het productdossier van de oorsprongsbenaming.

Op 18 oktober 2013 diende Schmid bij het EUIPO een verzoek in tot vervallenverklaring van het merk op basis van artikel 51, lid 1, sub a, van Merkenverordening 207/2009Verordening [EG] nr. 207/2009 van de Raad van 26 februari 2009 inzake het Gemeenschapsmerk inzake het gemeenschapsmerk, op grond dat het merk niet normaal was gebruikt. De vordering werd toegewezen door de nietigheidsafdeling, maar de vierde kamer van beroep vernietigde deze beslissing, waarna het Gerecht op zijn beurt deze beslissing vernietigde door te oordelen dat het merk niet was gebruikt in overeenstemming met zijn wezenlijke functie om de identiteit van herkomst van de gemerkte waren te waarborgen, maar om de geografische herkomst ervan te waarborgen. Rekwirante heeft vervolgens hogere voorziening ingesteld bij het Hof van Justitie.

Het oordeel

Het Hof herinnert eraan dat er volgens vaste rechtspraak sprake is van “normaal gebruik” van een merk wanneer het merk wordt gebruikt in overeenstemming met zijn wezenlijke functie om de eindgebruiker de identiteit van herkomst van de waren of diensten met het merk te waarborgen door hem in staat te stellen deze waren of diensten van die van een andere herkomst te onderscheiden. Het Hof herinnert eraan dat een merk dus de garantie moet bieden dat alle waren of diensten waarop het is aangebracht, zijn vervaardigd of geleverd onder toezicht van één enkele onderneming die verantwoordelijk is voor de kwaliteit ervan.

Hieruit volgt volgens het Hof dat het Gerecht terecht heeft geoordeeld dat er geen sprake is van normaal gebruik wanneer een merk wordt gebruikt om de geografische herkomst en de aan de herkomst toe te schrijven kenmerken van de waren van verschillende fabrikanten te waarborgen, aangezien een dergelijk gebruik de consument er niet op wijst dat de waren zijn vervaardigd onder toezicht van één enkele onderneming die verantwoordelijk kan worden gehouden voor de kwaliteit ervan. Hoewel de Steirische vereniging voor pompoenzaadolie het gebruik van het merk alleen toestaat aan leden wier waren voldoen aan de specificaties van de vereniging, blijft het een feit dat de vereniging niet betrokken is bij de vervaardiging van de waren en dat de verantwoordelijkheid voor de kwaliteit ervan bij de verschillende fabrikanten blijft liggen.

Het Hof concludeert dat het Gerecht terecht heeft geoordeeld dat het gebruik van het betrokken merk niet de wezenlijke functie van een individueel merk vervult en derhalve niet kan worden aangemerkt als normaal gebruik in de zin van de artikelen 15, lid 1, en 51, lid 1, sub a, Merkenverordening 207/2009Verordening [EG] nr. 207/2009 van de Raad van 26 februari 2009 inzake het Gemeenschapsmerk.

Het Hof voegt hieraan toe dat deze vaststelling niet wordt ontkracht door het argument van rekwirante dat hierdoor de mogelijkheid om het betrokken teken als EU-merk te beschermen zou komen te vervallen, aangezien Merkenverordening 207/2009Verordening [EG] nr. 207/2009 van de Raad van 26 februari 2009 inzake het Gemeenschapsmerk ook de mogelijkheid biedt om een collectief merk in te schrijven.